L'appartement 22

0 EXPEDITIONS | رحلات

1 ACTUALITÉS | EVENTS | مستجدات

2 EXPOSITIONS | معارض

3 PRODUCTION | Collection | أعمال

4 ARCHIVE & BIOGRAPHIES l وثائق

5 RESIDENCES | إقامات

6 PERFORMANCES / INTERVENTIONS عروض ومداخلات

7 TEXTES | Debats | نصوص | chroniques | قراءات وحوارات

8 LINKS | Thanks | شكرآ

 

Inscription à la Newsletter

L’appartement 22,
279 avenue Mohamed V,
MA-10000 Rabat,
T +212663598288,
Teraz/Tu - o światach Younesa Rahmoun / pisze Abdellah Karroum, tłum. Danuta Milewska

Czwartek 17 maja 2007

[français] [polski]

Younes Rahmoun w projekcie Współobecności (Coprésences) proponuje dzieło jako doświadczenie „teraz/tu” . Pierwszy etap eksperymentowania zaczyna się pobytem artysty w Apartamencie 22.

Praca Younesa Rahmouna nie jest zwykłą reakcją - w postaci ‘rodzimości’ lub refleksji tożsamościowej - na mondializację. Jest ona wyrażeniem ‘obecności w świecie’ i przyporządkowaniem sobie mediów, narzędzi technologicznych lub lingwistycznych, dostępnych w miejscu, gdzie w danym momencie znajduje się artysta. Wedle referencji kulturowych czytelnika tego komentarza, może się wydawać absurdalne, by ‘usprawiedliwiać’ narzędzia, których używa artysta, ale chodzi tu o ideę, która krąży w środowiskach sztuki, a według której zastosowanie nowych technologii jest aktem oporu względem refleksji tożsamościowych w krajach islamu i islamizmu ekstremistycznego. (...) Dzieła Younesa Rahmouna są przedłużeniem jego gestów, równie zdeterminowanych, co pełnych uspokojenia. Zafascynowany myślą i praktyką sufizmu, Younes Rahmoun adoptuje w swej praktyce powtórzenie, inkantację, naleganie, koncentrację, wykończenie (finition), de-finicję, obecność i współ-obecność. Niektóre rysunki wywodzą się z praktyki matematycznej i architekturalnej, bliskiej uniwersalnym praktykom przestrzennym i zdobniczym, w których celowali artyści-rzemieślnicy bizantyjscy i andaluzyjscy. Praca Tasbih (różaniec) w 2001 zaznacza początek zabiegu o charakterze świadomie spirytualnym. Wariacja nad formą (Nakhia), konstrukcje (kamienie młyńskie w Rif) i obiekty (ramki ze szkła i przedmioty z papieru) pozwoliły artyście rozwinąć wyostrzony sens materii rzeźbialnych i obiektów rysowanych. Przedmiot zdezorientowany (2) jest pierwszą ekspozycją Younesa Rahmoun poza granicami Maroka. To od tego momentu rozpoczyna on konstruować dzieło w przestrzeniach większych niż przestrzenie szkoły czy własnego atelier.

doc95|left Wahid (Jeden), przedłużenie Hiper-materialności Niematerialności

Younes Rahmoun pracuje w kontekście, w którym przedstawienie ciała jest konwencjonalnie ‘zakazane’. Obraz wideo nie ma tej samej definicji zakazanego, co malarstwo. A to częściowo dlatego, iż wideo nie istniało wtedy, gdy formułowane były ‘prawa’. Z drugiej strony, obraz wideo nie jest niczym innym, jak świadectwem, ilustracją, a nie kreacją, która konkurowałaby z kreacją Boga (wideo nie jest rozważane jako kreacja przez władzę religijną, która to sama posługuje się nim podczas kazania...). Przy realizacji performansu Wahid artysta jest fizycznie obecny i działa w czasie realnym w miejscu ekspozycji. Umieszcza się pośrodku przestrzeni, przed publicznością, w kierunku Mekki (wschód). Siedzi po turecku, na kwadracie czarnego materiału, odziany w czarną djellaba z kapturem zakrywającym mu głowę i twarz. W doskonałej ciszy sali rozpoczyna inkantację słowa Wahid 99 razy, generalnie trwającą dokładnie 99 sekund. To doświadczenie bycia ‘tu-teraz’ nie może być wiernie opisane, gdyż jego ‘dokumentacja’ będzie zawsze dokumentacją tłumaczenia. Spotkanie z dziełem niematerialnym, jeśli nie jest dokonane w momencie jego doświadczenia, nie będzie niczym innym, jak jego świadectwem (dokumentem hiper-materialnym delikatnie przepisanym przez neutrony, które działają, by restytuować elektrycznie pamięć doświadczenia). Wideo przejmuje pałeczkę gestu. Jego użycie jest tu bardziej symboliczne niż techniczne. Wideo jest narzędziem, które pozwala na amplifikacje gestu artysty i multiplikację jego obecności. Film - ślad obecności artysty po performansie - jest robiony w planie nieruchomym; w kadrze są dłonie wraz z palcami, które poruszają się w odliczanym rytmie głosu. Efekt symetrii charakteryzuje to wideo na planie wizualnym i sonornym. Tym pierwszym dziełem wideo artysta stawia pytanie o pamięć performansu, rodzaj rzeźby, która poprzez medytację szuka spotkania z czasem. Historia Wahid rozpoczyna się w Paryżu 2001, od pobytu artysty w Cité Internationale des Arts. Younes Rahmoun interesuje się wówczas nowymi technologiami, wideo i dźwiękiem... Pierwsze eksperymentacje performansu Wahid przybrały formę zapisów dźwiękowych. Jeśli nie zostały one pokazane, to są one przesłankami ‘technicznymi’ używania obrazu wideo i jego możliwej ‘reprodukcyjności’.

W erze ‘różności’, wielości i multikulturowości Younes Rahmoun bada to, co jedyne, jaźń, referencję absolutną. Staje się więc obcy i ‘oryginalny’, nie w porę. „Wahid oznacza Jeden, jedyny i wyłączny. Dla mnie „Jeden” znaczy także Allah (Bóg). W islamie Bóg ma 99 imion, różaniec muzułmański ma 99 ziaren. Pozycja, jaką przyjmuję w tym performansie, odwołuje się raczej do buddyzmu (zen). Powtarzanie tego słowa ‘multi-sensu’, w tej pozycji siedzącej, która stała się uniwersalna, jest nośnikiem posłannictwa pokoju i tolerancji. Ten performans-wideo symbolizuje otwarcie na inne kultury i religie świata.’(YR)(3)

W 2005 roku Younes Rahmoun podejmuje decyzję o tym, by skonstruować przestrzeń pracy i medytacji, inspirowaną przestrzenią ‘ghorfa’ (mały pokój), i udostępnić ją publiczności. Wraz z Al-ana/Hona (Teraz/tu) (4) proponuje on jedną lub kilka przestrzeni do zamieszkania, identycznych z ghorfą artysty usytuowaną pod schodami w domu rodzinnym w Tetouan; proponuje to każdej osobie, która chce doświadczyć ”Przestrzeni Pracy, Ekspozycji i Medytacji”. Poza problematyką formalną i spirytualną astysta proponuje doświadczenie dzieła i zaprasza publiczność do „odtworzonej” przestrzeni intymnej. W tej identycznej reprodukcji swojego miejsca pracy (la Ghorfa) można dostrzec troskę o symetrię, tak bardzo obecną w sztukach i naukach arabskich. Younes Rahmoun dochodzi w tej praktyce dodaru ze swojej wyobrażeniowości i wymiany swej przestrzeni pracy na czas spotkania z innym.

A.K. D.M.

1. Przedsięwzięcia młodego pokolenia artystów marokańskich nie mieszczą się w problematyce oderwania post-kolonialnego, tak jak to było u artystów z lat 1960-70 wraz ze stosowaniem znaków berberyjskich i kaligrafii arabskiej. Pytanie na dziś polega na tym, by wyobrazić sobie sposoby spotkań, które wychodzą ponad zwykłe rozpowszechnienie dzieł, ku sztuce spotkania. 2. Younes Rahmoun, jeszcze jako student w Instytucie Sztuk Pięknych w Tetouan, w 1999 roku został zaproszony do uczestnictwa w ekspozycji obiektu zdezorientowanego, organizowanej przez Jean-Louis Froment w Musée des Arts Décoratifs w Paryżu i w Villa des Arts w Casablance. 3. Wypowiedź Younesa Rahmoun zebrana przez Abdellaha Karroum, opublikowana w książce L’oeuvre plus que jamais (akta kolokwium pod tym samym tytułem), éditions hors champs, 2005, s. 120. 4. Dzieło zaproponowane przez Younesa Rahmoun Apartamentowi 22 (Maroko) w lutym 2006 i Ecole des Beaux-Arts Aix-en-Provence (Francja) w kwietniu 2006, w ramach projektu Współobecności / Co-présences.